Archief

Een bezoek aan Batavia Stad vormde de eerste aanzet voor het recente fotoproject van Korrie Besems (Den Hout, 1961). Dit Outlet Shopping Center in Lelystad ziet eruit als een ‘eeuwenoud’, ommuurd vestingstadje. Zelfs aan kanonnen is gedacht: niet om de vijand af te schrikken, maar om potentiële kopers te trekken. Geïntrigeerd door deze ‘vrijetijdsarchitectuur’, maakte Besems er haar onderwerp van en breidde haar onderzoeksterrein uit tot heel Nederland. De foto’s die zij tussen juni 2010 en oktober 2011 heeft gemaakt van vakantie resorts, golfbanen, woonkastelen, shopping malls en retailparken zijn nu gebundeld in het fotoboek Luilekkerlandschap. De tentoonstelling in de projectzaal van Museum De Pont vindt plaats ter gelegenheid van de verschijning van dit boek. Tijdens de opening van de tentoonstelling, op zaterdag 18 mei, zal Tineke de Ruiter, voorzitter van Stichting Fonds Anna Cornelis, het eerste exemplaar van het boek Luilekkerlandschap in ontvangst nemen. Op haar website vat Korrie Besems de behoefte aan Luilekkerlandschappen kernachtig samen: Vrije tijd is niet meer de tijd waarin je ‘niets hoeft’ maar waarin je ‘beleeft’. Hoe gretig de vrijetijdsindustrieop dat verlangen inspeelt, laat zij vervolgens zien in haar fotoserie. In heel Nederland zijn gethematiseerde vrijetijdslandschappen te vinden, variërend van een speels wigwampark, pittoreske vakantiedorpjes in oud-Hollandse stijl, tot glooiende, frisgroene golfterreinen op oude vuilstortplaatsen.   De transformatie van het dichtbevolkte Nederland is een thema dat Besems al veel langer bezighoudt, evenals de vraag hoe die veranderingen zich verhouden tot het karakter en de gegevenheden van het oorspronkelijke landschap. Luilekkerlandschap is te zien als een vervolg op haar in 2009 verschenen fotoboek Verzonnen verleden. Daarin bracht zij het neo-traditionalisme in de stedenbouw in beeld, dat sinds de jaren negentig van de vorige eeuw heftig om zich heen heeft gegrepen en vele nieuwbouwwijken ‘de sfeer van toen met het comfort van nu’ heeft gegeven. In haar nu getoonde fotoproject laat zij zien hoe deze trend zich ook -en misschien nog extremer- manifesteert in de oorden waarin wij recreëren. Dat doet zij met een documentaire soberheid. Nergens leiden nadrukkelijke ensceneringen of formele ingrepen af van de inhoud van het beeld. De haarscherpe foto’s presenteren zich als zorgvuldige registraties van een landschappelijke situatie op een bepaald moment. In deze door en voor mensen gecreëerde vrijetijdslandschappen speelt de mens zelf een opvallend ondergeschikte rol. Genietende vakantiegangers, die in folders en op websites de aantrekkelijkheid van dergelijke oorden visueel moeten onderstrepen, zul je bij Besems niet tegenkomen, hun verveelde tegenpolen, die zo ontluisterend op de foto’s van Martin Parr figureren, overigens evenmin. Korrie Besems concentreert zich op de landschappelijke situatie en kiest daarbij vaak voor een blik op afstand. In plaats van in te zoomen en te focussen, doet zij in haar foto’s letterlijk een stapje terug. Zo maakt zij ook zichtbaar wat voor de geloofwaardigheid van de plek beter buiten beeld had kunnen blijven: niet alleen het uitzicht op nostalgische geveltjes, maar ook de detonerende bank en de prullenbak met overbloezende vuilniszak in het perkje vóór de vakantiehuisjes. En niet alleen de Saksische boerderijtjes, maar ook de plastic wip-dinosaurus in de kleur van Haagse bluf op het afgetrapte grasveldje. Ook beeldrijm en humor blijken een effectief middel om de frictie tussen verschillende werkelijkheden voelbaar te maken. Op de foto van het Inntel hotel in Zaandam gaan de fietsenrekken op de voorgrond een verrassende relatie aan met de gestapelde Zaanse-huisjesvorm van het hotel. Op de foto van beachresort Makkum ligt de rotonde er verlaten bij. Twee joggers vormen het enige vakantieverkeer. Ze rennen hun rondje rond het, uit basaltblokken opgetrokken obstakel, dat bekroond wordt door drie zwerfkeien.  In  de foto’s van Besems haalt de realiteit de illusie regelmatig onderuit. De onnadrukkelijke manier waarop dit gebeurt, is tevens de beeldende kracht van de serie. In de Luilekkerlandschappen valt veel te ontdekken dat visueel verrast, maar ook tot nadenken stemt. 
website van de kunstenaar