Archief
Creyghton & Van Duijnhoven
Hindenburgline Project
tm 21 aug 2016
Honderd jaar geleden woedde in Europa de Eerste Wereldoorlog. Fotograaf L.J.A.D. Creyghton volgde afgelopen jaren met de in Brussel woonachtige schrijver/dichter/historicus Serge R. Van Duijnhoven de Westfront-Hindenburglinie, een ruim duizend kilometer lange frontlijn die loopt van het Belgische Nieuwpoort naar Pfetterhouse bij de Zwitserse grens.
Leidraad op hun reis vormden de persoonlijke aantekeningen, brieven en dagboeken van de mannen die in de loopgraven van 1914-1918 voor volk en vaderland vochten. Zelfs in de meest miserabele omstandigheden verloren sommigen de empathie en medemenselijkheid niet uit het oog. Zo schreef een Ierse vrijwilliger op 1 juli 1916 vanaf het front aan de Somme: ‘Ik vond een zwaargewonde Duitser. Ik kon aan zijn gezicht zien dat hij gék werd van de dorst. Ik gaf hem water hoewel dat tegen de orders was. Toen vond ik een van onze mannen; hij was zwaargewond (...) Hij smeekte mij hem te doden, maar ik kon het niet. En ik bedacht me; áls ik hier (...) uit zou komen, dat al het geld van de Bank of England niet genoeg zou zijn om me hier nog ooit terug te krijgen.’ Een Franse soldaat zag op woensdag 2 september 1914 bij Cuisy hoe in de verte twee van zijn gewonde landgenoten door een Duitse ruiter werden bijgestaan. Deze herinneringen voegen een extra dimensie toe aan verstilde landschapsfoto’s van L.J.A.D. Creyghton. Een onschuldig kabbelend beekje in het gebied rond de Somme of een golvend heuvellandschap met graanvelden in de buurt van Cuisy – op de foto’s ontbreekt vrijwel elk spoor van de gruwelijke oorlogshandelingen die hebben plaatsgevonden. Bellum transit, natura manet (de oorlog gaat voorbij, het landschap blijft), schrijft Van Duijnhoven. De overblijfselen van de oorlog raken overwoekerd en verdwijnen langzaam maar zeker in het landschap. Creyghton & Van Duijnhoven beschouwen het Hindenburgline Project als een ode aan de veerkracht van mens en natuur. De foto’s, teksten en gedichten vestigen de aandacht op het zelfreinigende vermogen als grote kracht van de tijd en van de natuur. ‘Hadden we maar dezelfde taal gesproken!’, luidt de titel van het boek over het Hindenburgline Project. Deze hartenkreet vonden de samenstellers in het dagboek van een Franse soldaat. Maar of een gemeenschappelijke taal de oorlog had kunnen voorkomen? Het blijft een open vraag. Het boek bevat naast 75 landschapsfoto’s van L.J.A.D. Creyghton en poëzie en proza van Serge R. Van Duijnhoven, literaire bijdragen aan het thema van de Vlaamse en Nederlandse auteurs Jozef Estes, Johan van de Gronden, Jan Haerynck, Geert van Istendael, Tom Lanoye, Gwy Mandelinck, Pim Milo, Nelleke Noordervliet, Mirjam Rotenstreich, prof. dr Alex Vanneste, Frank Westerman en Tommy Wieringa. Prijs tijdens de tentoonstelling € 45,00 www.hindenburgline.eu | www.dichtersdansenniet.eu
Leidraad op hun reis vormden de persoonlijke aantekeningen, brieven en dagboeken van de mannen die in de loopgraven van 1914-1918 voor volk en vaderland vochten. Zelfs in de meest miserabele omstandigheden verloren sommigen de empathie en medemenselijkheid niet uit het oog. Zo schreef een Ierse vrijwilliger op 1 juli 1916 vanaf het front aan de Somme: ‘Ik vond een zwaargewonde Duitser. Ik kon aan zijn gezicht zien dat hij gék werd van de dorst. Ik gaf hem water hoewel dat tegen de orders was. Toen vond ik een van onze mannen; hij was zwaargewond (...) Hij smeekte mij hem te doden, maar ik kon het niet. En ik bedacht me; áls ik hier (...) uit zou komen, dat al het geld van de Bank of England niet genoeg zou zijn om me hier nog ooit terug te krijgen.’ Een Franse soldaat zag op woensdag 2 september 1914 bij Cuisy hoe in de verte twee van zijn gewonde landgenoten door een Duitse ruiter werden bijgestaan. Deze herinneringen voegen een extra dimensie toe aan verstilde landschapsfoto’s van L.J.A.D. Creyghton. Een onschuldig kabbelend beekje in het gebied rond de Somme of een golvend heuvellandschap met graanvelden in de buurt van Cuisy – op de foto’s ontbreekt vrijwel elk spoor van de gruwelijke oorlogshandelingen die hebben plaatsgevonden. Bellum transit, natura manet (de oorlog gaat voorbij, het landschap blijft), schrijft Van Duijnhoven. De overblijfselen van de oorlog raken overwoekerd en verdwijnen langzaam maar zeker in het landschap. Creyghton & Van Duijnhoven beschouwen het Hindenburgline Project als een ode aan de veerkracht van mens en natuur. De foto’s, teksten en gedichten vestigen de aandacht op het zelfreinigende vermogen als grote kracht van de tijd en van de natuur. ‘Hadden we maar dezelfde taal gesproken!’, luidt de titel van het boek over het Hindenburgline Project. Deze hartenkreet vonden de samenstellers in het dagboek van een Franse soldaat. Maar of een gemeenschappelijke taal de oorlog had kunnen voorkomen? Het blijft een open vraag. Het boek bevat naast 75 landschapsfoto’s van L.J.A.D. Creyghton en poëzie en proza van Serge R. Van Duijnhoven, literaire bijdragen aan het thema van de Vlaamse en Nederlandse auteurs Jozef Estes, Johan van de Gronden, Jan Haerynck, Geert van Istendael, Tom Lanoye, Gwy Mandelinck, Pim Milo, Nelleke Noordervliet, Mirjam Rotenstreich, prof. dr Alex Vanneste, Frank Westerman en Tommy Wieringa. Prijs tijdens de tentoonstelling € 45,00 www.hindenburgline.eu | www.dichtersdansenniet.eu