Gerhard Richter
Dresden Duitsland , woont en werkt in Keulen
Abstraktes Bild (784 / 1-120)
1992
olieverf op doek
120 delen, elk 29 x 38 cm
1994.GR.01
Gerhard Richters Abstraktes Bild bestaat uit 120 schilderijtjes die tezamen één groot, wandvullend werk vormen. De kleine doeken hangen geordend in een blok van zes boven elkaar en twintig naast elkaar. De smalle tussenruimten vormen een strak patroon van parallelle horizontale en vertikale banen die het werk doorkruisen. Deze regelmatige vlakverdeling wordt min of meer herhaald in de schilderijen zelf. Rode strepen vormen een opvallend raster over witte, groene en blauwe kleurvlakken. Terwijl de onderdelen allemaal verschillend zijn, oogt het totale werk als een geheel met een heldere ritmiek van vorm en kleur. Abstraktes Bild verenigt een aantal belangrijke aspecten van Richters werk in zich.
Gerhard Richter (Dresden 1932) is bekend als een schilder die op veel verschillende manieren werkt. Zijn werk onttrekt zich aan strakke indelingen naar stijl of thematiek en is gevarieerd en veelzijdig.
Wanneer Richter in 1961 vanuit Oost-Duitsland naar ‘het westen’ komt, becommentarieert hij met zijn ‘kapitalistisch-realistische’ schilderijen op ironische wijze de officiële Oost-Duitse socialistisch-realistische kunst alsook de door de media gedomineerde westerse massacultuur. Als uitgangspunt voor zijn schilderijen dienen foto’s van alledaagse onderwerpen. Richter verzamelt in de loop der jaren duizenden foto’s en brengt ze thematisch bijeen in zijn Atlas. De vroegste schilderijen die hij naar deze fotografische voorbeelden maakt, tonen verwantschap met de Pop Art. Maar Richter maakt het beeld onscherp door er met een kwast of spatel over te vegen. Zo verlegt de aandacht zich van het onderwerp zelf naar de wijze waarop het is weergegeven.
Vooral de techniek van het schilderen en de effecten die met verf en kleur kunnen worden verkregen, springen in het oog. Terwijl veel toenmalige collega-kunstenaars de schilderkunst als een achterhaald medium beschouwen, hervindt Richter juist in de relatie met de fotografie de levensvatbare en onuitputtelijke mogelijkheden van het schilderen. Tegenover het realisme van de fotografie als waarheidsgetrouwe weergave van de werkelijkheid, stelt hij de eigen werkelijkheid in kleur en beweging van verf op doek. Zijn abstracte werk wisselt hij af met landschappen, portretten of stillevens als om aan te geven dat de letterlijk vervaagde grenzen tussen figuratief en abstract een nog volop te onderzoeken nieuwe ruimte openen.
Tussen 1968 en 1976 maakte Richter een aantal egaal grijze schilderijen. Met deze Graue Bilder bracht hij de schilderkunst tot een nulpunt terug en leek hij volledig af te willen zien van een persoonlijk handschrift. Toch tonen juist deze schilderijen bij aandachtige beschouwing enkele wezenlijke aspecten van zijn werk: de beweging van de kwast, de nuances van het licht, het reliëf van de verfhuid en het ontbreken van een focuspunt.
Deze kenmerken vinden we ook terug in het 120-delige Abstraktes Bild. De opgebrachte verf heeft Richter gedeeltelijk weer afgeschraapt zodat de verschillende kleurlagen zichtbaar worden. De regelmaat van deze handeling is herkenbaar in het raster van horizontale en verticale kleurbanen. Duidelijk zijn de scherpe aanzet en de vegende beweging van het schrapen te zien. Het resultaat is een regelmatig maar ook grillig vervloeïen van de kleuren. De verf is gestold in een speels patroon van kleurvlakken. Het zijn de sporen waaruit zich de handeling van het schilderen uiteindelijk weer laat aflezen. Zo ontstaat er een denkbeeldige dialoog tussen de maker en de beschouwer van het kunstwerk. De uitgestreken verf wordt een uitgestrekt panorama van kleur en beweging. De expressiviteit van de handeling en van de kleur is letterlijk ingekaderd in het strakke ritme van de veelvoudige herhaling.
Van Gerhard Richter bezit De Pont tevens enkele werken op papier. De onvoorspelbaarheid van het resultaat is voor hem een belangrijk gegeven in de techniek van het aquarelleren. De waterverf mengt zich in heldere kleuren en trekt een grillig spoor van vlekkerige vormen. Richter heeft de aquarellen met zijn schilderijen vergeleken ‘als een gedicht en een roman van dezelfde auteur’.
Gerhard Richter (Dresden 1932) is bekend als een schilder die op veel verschillende manieren werkt. Zijn werk onttrekt zich aan strakke indelingen naar stijl of thematiek en is gevarieerd en veelzijdig.
Wanneer Richter in 1961 vanuit Oost-Duitsland naar ‘het westen’ komt, becommentarieert hij met zijn ‘kapitalistisch-realistische’ schilderijen op ironische wijze de officiële Oost-Duitse socialistisch-realistische kunst alsook de door de media gedomineerde westerse massacultuur. Als uitgangspunt voor zijn schilderijen dienen foto’s van alledaagse onderwerpen. Richter verzamelt in de loop der jaren duizenden foto’s en brengt ze thematisch bijeen in zijn Atlas. De vroegste schilderijen die hij naar deze fotografische voorbeelden maakt, tonen verwantschap met de Pop Art. Maar Richter maakt het beeld onscherp door er met een kwast of spatel over te vegen. Zo verlegt de aandacht zich van het onderwerp zelf naar de wijze waarop het is weergegeven.
Vooral de techniek van het schilderen en de effecten die met verf en kleur kunnen worden verkregen, springen in het oog. Terwijl veel toenmalige collega-kunstenaars de schilderkunst als een achterhaald medium beschouwen, hervindt Richter juist in de relatie met de fotografie de levensvatbare en onuitputtelijke mogelijkheden van het schilderen. Tegenover het realisme van de fotografie als waarheidsgetrouwe weergave van de werkelijkheid, stelt hij de eigen werkelijkheid in kleur en beweging van verf op doek. Zijn abstracte werk wisselt hij af met landschappen, portretten of stillevens als om aan te geven dat de letterlijk vervaagde grenzen tussen figuratief en abstract een nog volop te onderzoeken nieuwe ruimte openen.
Tussen 1968 en 1976 maakte Richter een aantal egaal grijze schilderijen. Met deze Graue Bilder bracht hij de schilderkunst tot een nulpunt terug en leek hij volledig af te willen zien van een persoonlijk handschrift. Toch tonen juist deze schilderijen bij aandachtige beschouwing enkele wezenlijke aspecten van zijn werk: de beweging van de kwast, de nuances van het licht, het reliëf van de verfhuid en het ontbreken van een focuspunt.
Deze kenmerken vinden we ook terug in het 120-delige Abstraktes Bild. De opgebrachte verf heeft Richter gedeeltelijk weer afgeschraapt zodat de verschillende kleurlagen zichtbaar worden. De regelmaat van deze handeling is herkenbaar in het raster van horizontale en verticale kleurbanen. Duidelijk zijn de scherpe aanzet en de vegende beweging van het schrapen te zien. Het resultaat is een regelmatig maar ook grillig vervloeïen van de kleuren. De verf is gestold in een speels patroon van kleurvlakken. Het zijn de sporen waaruit zich de handeling van het schilderen uiteindelijk weer laat aflezen. Zo ontstaat er een denkbeeldige dialoog tussen de maker en de beschouwer van het kunstwerk. De uitgestreken verf wordt een uitgestrekt panorama van kleur en beweging. De expressiviteit van de handeling en van de kleur is letterlijk ingekaderd in het strakke ritme van de veelvoudige herhaling.
Van Gerhard Richter bezit De Pont tevens enkele werken op papier. De onvoorspelbaarheid van het resultaat is voor hem een belangrijk gegeven in de techniek van het aquarelleren. De waterverf mengt zich in heldere kleuren en trekt een grillig spoor van vlekkerige vormen. Richter heeft de aquarellen met zijn schilderijen vergeleken ‘als een gedicht en een roman van dezelfde auteur’.